wtorek, 31 marca 2015

Anna Sobecka "Kalejdoskop. Pomorskie spotkania z mniejszościami narodowymi"


O Gdańsku trudno powiedzieć, że jest nudny. Studiując jego dzieje czy spoglądając na mury odczuwamy wielkość i mozaikowatość miasta. Ale o kolorycie tego miejsca nie świadczy tylko ciekawa historia czy oryginalna zabudowa. Mieszkający tu ludzie – jak się okazuje w dużej mierze napływowi – czynią to miejsce nieprzeciętnym. Dzisiaj historię poszczególnych mieszkańców i powojennego Gdańska przypomina Anna Sobecka w książce „Kalejdoskop. Pomorskie spotkania z mniejszościami narodowymi.”

Autorka – jako dziennikarka Radia Gdańsk – realizowała audycję „Kalejdoskop”. Był to cykl spotkań promujących kulturę mniejszości narodowych i etnicznych Trójmiasta. Spośród ponad 300 wywiadów udało jej się wybrać 17 i opublikować w poszerzonej wersji jako „Kalejdoskop. Pomorskie spotkania z mniejszościami narodowymi.” Bohaterami książki są m.in. Niemcy, Ukraińcy, Litwini, Tatarzy, Cyganie, Karaimi, Łemkowie. Niejednokrotnie to bezsilni wobec historii repatrianci, ale również imigranci z wyboru. Rozmówcy Anny Sobeckiej otwarcie opowiadają rodzinne historie, swoje wojenne losy, wspominają początki nowego życia w Gdańsku. Smutki takie jak chociażby utrata najbliższych przeplatają ze szczęściem – ślubem czy narodzinami. Oprócz indywidualnych wspomnień, rozmowy obfitują w informacje z życia całej wspólnoty. Anna Sobecka z reporterską dociekliwością dopytuje o asymilację, o tradycję, czas miniony i przyszłość. W odpowiedzi otrzymuje dużo konkretnej wiedzy o danej religii czy społeczności, nieograniczającej się jedynie do przeszłości. Przeciwnie – wiele miejsca w rozmowach zajmuje aktualna działalność stowarzyszeń mniejszościowych. Tak na przykład o aktywności Związku Mniejszości Niemieckiej opowiedziała Helga Joachimiak. Przy spotkaniu z Eugenią Firkowicz udało się autorce poznać kulturę Karaimów – mniejszości liczącej w całej Polsce 120 osób. Szczegóły na temat epidemii tyfusu w Gdańsku zdradził Joachim Penner – osadzony przez NKWD w więzieniu przy ul. Kurkowej w 1945 r.

Pełne zwrotów akcji opowieści poszczególnych osób są ważną częścią historii Trójmiasta i Polski. Trudno zaprzeczyć, że to w większości polityka sprzed lat zaważyła na obecności bohaterów w Gdańsku. Tym samym można stwierdzić, że to oni współtworzyli miasto po wojnie. Anna Sobecka przypomniała o tej zależności. W swojej publikacji zebrała argumenty za tezą o wielokulturowości Pomorza. Autorka z czujnością i zrozumieniem przysłuchiwała się swoim rozmówcom. Nie uciekała od trudnych tematów, ale nie walczyła o odpowiedź za wszelką cenę. Jestem pełna uznania dla jej umiejętności prowadzenia dyskusji w taktowny sposób o sprawach intymnych, bolesnych, nie łatwych do wyartykułowania. W moim odczuciu rozmówcy czuli się bezpiecznie dlatego tak otwarcie opowiedzieli o sobie. Zachęcam do poznania historii swojego miasta z perspektywy żyjących w nim ludzi. 

Karolina Robak

poniedziałek, 30 marca 2015

Szczepan Twardoch „Drach”


„Morfina” jest przyjemna w lekturze i nie powinna sprawić problemu nawet mniej wyrobionemu literacko czytelnikowi. Jej narracja nosi już jednak znamiona nowatorstwa – historię Konstantego Willemanna poznajemy między innymi z punktu widzenia bliżej nieokreślonej potęgi, która potrafi widzieć jednocześnie wszystkie miejsca i czasy. Wypowiada się ona w pierwszej osobie liczby pojedynczej, w różnych rodzajach. Wprowadza do powieści perspektywę mitologiczną. Okładka „Dracha” nawiązuje do tego sposobu patrzenia na rzeczywistość. Gdy światło pada na nią pod odpowiednim kątem, oprócz podwójnej twarzy, można zobaczyć dwa splecione ze sobą węże, które pochylają się ku sobie głowami. Jest to motyw z kaduceusza, symbolizujący mądrość i równowagę sił. Kojarzy się też z uroborosem – wężem pożerającym własny ogon – symbolem nieskończoności, wiecznego powrotu i jedności przeciwieństw.

W trakcie lektury możemy się przekonać, że ta symbolika ma duży wpływ na formę i treść powieści. Metafizyczny eksperyment jest w „Drachu” jeszcze bardziej radykalny niż w „Morfinie”, co może utrudnić jego lekturę. Akcja utworu rozgrywa się na przestrzeni co najmniej stu lat – ogarnia cały XX wiek i początek XXI wieku – w każdym rozdziale „skaczemy” po różnych czasach i bohaterach, poznajemy historię kilku pokoleń Magnorów i Gemanderów. Tytułowy drach, czyli smok, przypomina narratora z poprzedniej książki Twardocha. Tym razem zostaje jednak nazwany i określony przez jednego z bohaterów „Dracha” – starego Pindura:

„Ziymia to je taki srogi drach, łażymy po jego ciele, a na grubach kopiymy jego ciało, kere je czystym słōńcym. […] My sōm niym. Tym drachym, łażymy po jego ciele, ale tyż sōm my jego ciałym, poradzisz se to forsztelować? Jak błecha, kero żere twojōm krew, ôna je tobōm, ja?”.

Pindur wypowiada te słowa do Josefa Magnora, z którym jest zamknięty w szpitalu dla umysłowo chorych. Pindur jest prostym człowiekiem, który z zasłyszanych gdzieś słów stworzył własną filozofię. Chyba nie bez powodu właśnie jego wybrał autor na przekaziciela najistotniejszych treści. Od dracha dowiadujemy się, że człowiek który żyje „po prostu” jest mądrzejszy od tego, który dużo myśli o życiu. Wielokrotnie słyszymy od niego, że życie i śmierć człowieka nie mają żadnego sensu. Jednak perspektywa dracha łączy wszystko ze sobą i w ten sposób uświęca rzeczywistość. Przypominają mi się słowa Josepha Campbella, badacza mitów, o tym że w życiu nie chodzi o znajdowanie sensu, lecz o „doświadczenie życia jako takiego tak, by nasze realne przeżycia na płaszczyźnie czysto fizycznej wywoływały rezonans w głębi naszej najbardziej wewnętrznej istoty i rzeczywistości, byśmy naprawdę doznali upojenia faktem życia” („Potęga mitu”).

Paweł Niesiołowski

piątek, 27 marca 2015

Zapytaj imama! Po spotkaniu z Hanim Hraishem

W czwartek 26 marca 2015 r. zdecydowanie wzrosła temperatura w Bibliotece GSA. Przyczyną tego stanu nie była awaria ogrzewania lecz gorący temat – kultura islamu – na który zgodził się mówić imam muzułmanów gdańskich. 

Hani Hraish zwany „Arabem z Żabianki” otwarcie opowiedział o podstawach swojej wiary, cytował w oryginale fragmenty Koranu, wykazał wspólność islamu i chrześcijaństwa. Kilka razy zaskoczył. Imam wyraźnie zaznaczył granicę między muzułmanami a terrorystami, którzy wykorzystują islam jako legitymizację zamachów.
Autentyczność gościa ośmieliła słuchaczy do zadawania niełatwych pytań, na które wszyscy uzyskali odpowiedź. Rozmowa z Hanim Hraishem zbliżyła do kultury powszechnie uznawanej za egzotyczną i niezrozumiałą. Z pewnością pozwoliła wyzbyć się uprzedzeń. Być może niektórzy zaczną choć trochę inaczej patrzeć na muzułmanów. Audytorium stanowili uczniowie i nauczyciele GLA. Każdy z uczestników spotkania mógł otrzymać arabski zapis swojego imienia.  






poniedziałek, 23 marca 2015

Trochę inna lekcja historii...


W piątek 20 marca 2015 r. rozpoczęliśmy cykl lekcji historii z pracownikami Instytutu Pamięci Narodowej. Pierwszy temat, który został  poruszony na zajęciach dotyczył czystki etnicznej przeprowadzonej w latach 1943 – 1944 na Wołyniu. Przytoczone historie - poszczególnych ofiar wydarzenia - poruszyły słuchaczy oraz skłoniły do zadawania pytań.  Zajęcia poprowadziła Agnieszka Gumińska dla uczniów klas pierwszych GLA.

piątek, 20 marca 2015

Konkurs dla GASP!


Biblioteka Gdańskich Szkół Autonomicznych ogłasza konkurs na recenzję książki Anny Czerwińskiej-Rydel.

Anna Czerwińska-Rydel to pomysłodawczyni i twórczyni serii poczytnych i nagradzanych powieści biograficznych dla dzieci i młodzieży o genialnych Polkach i Polakach: "Jaśnie Pan Pichon, rzecz o Fryderyku Chopinie" (2010), "W poszukiwaniu światła, opowieść o Marii Skłodowskiej-Curie" (2011), "Po drugiej stronie okna, opowieść o Januszu Korczaku" (2012), "Mój brat czarodziej – opowieść o Irenie i Julianie Tuwimach" (2013), "Kryształowe odkrycie. Powieść o Janie Czochralskim" (2013), "Fotel czasu – opowieść o Aleksandrze Fredrze" (2013), "Mistrz. Spotkanie z Witoldem Lutosławskim" (2014), "W podróży ze skrzypcami. Opowieść o Henryku Wieniawskim" (2014), "Moc czekolady. Opowieść o Wedlach i czekoladzie" (2014), "Słońcem na papierze. Wesoła opowieść o Kornelu Makuszyńskim" (2014), "Sto tysięcy kartek, opowieść o Józefie Ignacym Kraszewskim" (2014), autorka Gdańskiej Trylogii: "Wędrując po niebie z Janem Heweliuszem" (2011), "Ciepło-zimno. Zagadka Fahrenheita" (2011), "Życie pod psem według Artura Schopenhauera" (2012) oraz wielu innych książek wyróżnionych prestiżowymi nagrodami, m. in. "Tajemnicy Matyldy" (2007), "Sekretnika Matyldy" (2010), "Wszystko gra" (2011).

Konkurs przeznaczony jest dla uczennic i uczniów z klas 4-6 Gdańskich Autonomicznych Szkół Podstawowych

Dostarczona recenzja nie mogła być wcześniej nagradzana lub publikowana. Tekst nie powinien przekraczać 2 stron (3600 znaków ze spacjami).

Recenzję w formie elektronicznej (plik tekstowy DOC, DOCX lub ODT), należy wysłać na adres e-mail biblioteki: biblioteka.gsa@gfo.pl z informacją o imieniu i nazwisku autorki lub autora recenzji.

Teksty powinny zostać dostarczone do 1 maja do godziny 12.00.

Recenzje zostaną opublikowane na blogu Biblioteki Gdańskich Szkół Autonomicznych. Najlepsze z nich zostaną nagrodzone książkami Anny Czerwińskiej-Rydel z autografem autorki. Nagrody zwycięzcom konkursu wręczy Anna Czerwińska-Rydel na spotkaniu autorskim w Bibliotece Gdańskich Szkół Autonomicznych, które odbędzie się w Tygodniu Bibliotek - 13 maja 2015 roku.

piątek, 13 marca 2015

Kino w bibliotece - "Byli sobie wynalazcy"



W każdy piątek o godzinie 15.00 zapraszamy uczennice i uczniów GASP na "Kino w bibliotece". Zaczęliśmy od filmu Alberta Barille "Byli sobie wynalazcy". Młodzi widzowie poznali wynalazki starożytnych Chinczyków i Greków oraz postać Archimedesa. Nauce towarzyszyły salwy śmiechu i żywiołowe komentarze.

środa, 11 marca 2015

"Niektórzy lubią poezję..." - konkurs poetycki

Zapraszamy uczniów GASP, GAG i GLA do wzięcia udziału w VI konkursie poetyckim „Niektórzy lubią poezję…”. Zadaniem uczestników konkursu jest napisanie jednego wiersza na dowolny temat, który należy przekazać do nauczycieli – bibliotekarzy.
Na zwycięzców czekają tomiki z nagrodzoną poezją. Organizatorem konkursu jest pomorski oddział Towarzystwa Nauczycieli Bibliotekarzy Szkół Polskich oraz Zespół Szkół Administracyjno-Ekonomicznych w Gdyni. Termin składania wierszy w Bibliotece GSA upływa 19 marca.