Amos Oz ”Wśród swoich”

Jest to ostatnia propozycja izraelskiego pisarza, osiem opowiadań – odrębnych ludzkich historii, które tworzą spójną całość dzięki bohaterom i miejscu. Akcja rozgrywa się pod koniec lat pięćdziesiątych obecnego wieku w kibucu Jikhat, miejscu podobnym do tego w jakim dorastał autor. Opowiada o zwykłym, codziennym życiu mieszkańców wspólnoty jaką jest kibuc, o ich troskach i borykaniu się z problemami życia. Autor rysuje postacie, które różnią się między sobą, zmagają się z własnymi zmartwieniami, słabościami. Można rzec, że głównym bohaterem jest tu schemat społeczeństwa, w którym wszyscy są równi, pomagają sobie wzajemnie, nie ma prywatnej własności, wszystko jest wspólnym dobrem, nawet dzieci. Ale nie jest to takie idealne miejsce. W obcej nam kulturowo społeczności jakim jest kibuc rozgrywają się ludzkie dramaty. Mieszkańcy są zawieszeni wśród egzystencjalnych dylematów, rodzą się pytania o granice między interesem kibucu, a własnymi potrzebami i tęsknotami. Narrator jako jeden z mieszkańców kibucu oprowadza nas po tej społeczności i w sposób rzeczowy, oszczędny i suchy w słowach rysuje sytuację i wydarzenia. Jest on przy okazji wrażliwym i wnikliwym obserwatorem, który nie ocenia ludzkich zachowań,  natomiast pozostawia czytelnikowi przestrzeń na własny osąd i refleksje. Oz sportretował ludzi przez pryzmat towarzyszących im emocji takich jak lęk, niepewność wewnętrzna, melancholia, samotność i brak możliwości nawiązania prawdziwych relacji. Dla mnie jest to piękna, niezwykle realistyczna, pełna prostoty proza, a jednocześnie jak to u Amosa Oza, traktująca o wartościach ważnych i uniwersalnych. Polecam tę mądrą literaturę, mnie ujęła ogromna zaduma i mistrzowskie uchwycenie nastroju przez autora. Po przeczytaniu rodzi się pytanie na ile człowiek jako indywiduum uwikłany w różne społeczne relacje potrafi egzystować w społeczności. Czy istnieje człowiek poza drugim człowiekiem, to pytanie uczy nas pokory wobec ludzi, czasu, świata. 

Aneta Hanowska